Kripto Varlık Platformlarına Sıkı Denetim: MASAK 2025 Genel Tebliği (Sıra No: 29) Ne Getiriyor?

Genel Tebliğe Giriş ve Amacı

28 Haziran 2025 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan ve yürürlüğe giren MASAK Genel Tebliği (Sıra No: 29), kripto varlık hizmet sağlayıcılarını kapsamlı şekilde yeniden tanımlıyor. Bu yeni düzenleme ile birlikte Türkiye’deki kripto para ekosistemi için “anonim işlemler dönemi” sona eriyor. Hedeflenen temel amaç; suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi, yasa dışı fon transferlerinin engellenmesi ve platformlar üzerinde daha yüksek şeffaflık sağlanmasıdır.

Bu gelişme, yalnızca kripto para platformları için değil, aynı zamanda yatırımcılar ve işlem gerçekleştiren tüm kullanıcılar için köklü bir dönüşümü işaret ediyor. Kripto işlemlerinin artık bankacılık işlemleri kadar sıkı bir şekilde izleneceği bir döneme girildiğini söylemek abartı olmaz.

Hukuki Dayanaklar ve Mevzuat Çerçevesi

MASAK’ın söz konusu düzenlemesi aşağıdaki mevzuatlara dayanıyor:

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
2007/13012 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Dolaylı etkiler açısından)

Bu düzenleme, önceki Tebliğlere kıyasla daha detaylı yükümlülükler içeriyor. Örneğin, artık sadece kimlik bilgisi değil; IP adresi, işlem sıklığı, kripto cüzdan bilgileri ve hatta işlemin amacı bile platformlarca kayıt altına alınmak zorunda.

Yürürlük Tarihi ve Kapsam

MASAK Genel Tebliği (Sıra No: 29), yayımı tarihi olan 28 Haziran 2025 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Yani geçiş süresi bulunmamakta, tüm yükümlülükler aynı gün itibariyle bağlayıcılık kazanmaktadır.

Kapsam açısından, tebliğ:

Türkiye’de faaliyet gösteren tüm kripto varlık hizmet sağlayıcılarını (alım-satım, transfer, saklama hizmetleri dahil),
Türkiye’de ikamet eden kullanıcılar için hizmet sunan yabancı platformları,
Saklama kuruluşlarını,
Aracı hizmet sağlayıcıları (API ile çalışan firmalar vb.) da dolaylı olarak kapsamaktadır.

Bu yönüyle tebliğ, yalnızca kripto borsalarını değil; ekosistemin tamamını hedeflemektedir.

MASAK 2025 Genel Tebliği’nin en kritik bölümü olan Madde 4‘te ise, kripto varlık işlemlerinde sıkılaştırılmış tedbirlerin uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu maddeyle birlikte platformlar, öncelikle Uyum Yönetmeliği’nin 13(1)(c), (ç) ve (e) bentlerine uygun şekilde kimlik doğrulama (KYC) sistemlerini güncellemekle yükümlüdür.
İkinci fıkrada, işlem tutarı ve sıklığına göre risk limiti eşikleri belirlenmesi ve bu eşiklerin aşılması halinde ilave güvenlik adımlarının devreye girmesi gerektiği düzenlenmiştir.
Üçüncü fıkra ise, ilk kripto transferlerinde 72 saatlik, sonraki işlemlerde ise 48 saatlik zorunlu bekleme süresini getirmektedir.
Dördüncü fıkrada özellikle stablecoin işlemleri için günlük 3.000 ABD Doları ve aylık 50.000 ABD Doları limit konulmuş, ancak güvenlik denetimleriyle bu limitlerin iki katına çıkarılabileceği belirtilmiştir.
Beşinci fıkra, tüm kripto varlık transferlerinde en az 20 karakterlik işlem açıklaması yazılmasını şart koşarken, altıncı ve son fıkra; piyasa yapıcılık ve arbitraj işlemleri için bu tedbirlerden muafiyet tanınabileceğini, ancak bunun yönetim kurulu kararı ve kullanıcı kimliğinin tam olarak tespiti ile mümkün olacağını düzenlemektedir.
Bu altı fıkralık yapı, hem kullanıcı işlemlerini denetleyici hem de platformların teknik altyapılarını yeniden kurgulayıcı nitelikte olup, 2025 itibarıyla Türk kripto piyasasının “tam uyum dönemi”ne geçtiğinin açık göstergesidir.

Kimlik Tespiti Yükümlülüğü

En dikkat çeken düzenleme, müşteri ile herhangi bir işlem tesis edilmeden önce zorunlu kimlik tespiti yapılmasıdır. Artık kullanıcıların yalnızca hesap açması değil, herhangi bir transfer ya da emir girişi yapmadan önce aşağıdaki bilgilerin alınması şarttır:

Toplanması Zorunlu Bilgiler	Açıklama
Ad – Soyad veya Ticaret Unvanı	Gerçek veya tüzel kişi bilgisi
T.C. Kimlik Numarası / Yabancı Kimlik Numarası	Kimlik doğrulama için
İkamet Adresi	Yerleşiklik tespiti için
Telefon ve E-posta Adresi	İletişim ve kayıt takibi için
IP Adresi	Bağlantı güvenliği ve coğrafi analiz
Kripto Varlık Cüzdan Adresi	İşlemin kaynağını saptamak için
İşlem Tutarı, Amacı ve Sıklığı	Risk profili belirlemek amacıyla

Bu kapsamda, şirket hesabı açan yatırımcılar, yetki belgeleri, imza sirküleri ve vergi levhası gibi ek belgeleri de sağlamak zorundadır.

Cüzdan Adresi ve IP Kaydı Zorunluluğu

Tebliğle birlikte, artık her bir kripto varlık transfer işlemi öncesinde:

Kullanıcının gönderen veya alıcı cüzdan adresi
Kullanıcının bağlandığı IP adresi
İşlem yapılan cihaz türü (mobil/masaüstü/tarayıcı)

gibi teknik bilgiler kayıt altına alınmalıdır.

Bu yükümlülük, hem kullanıcı güvenliğini artırmak hem de şüpheli işlemlerin teknik olarak izlenebilmesini sağlamak amacı taşır. Ancak bu noktada kişisel verilerin korunması yönünden ciddi denge sağlanmalıdır. Platformlar bu verileri yalnızca MASAK denetimi için saklamalı, hiçbir üçüncü tarafla paylaşmamalıdır.

Saklama Kuruluşlarına Yeni Yükümlülükler

Sadece işlem platformları değil, müşteri adına varlık tutan saklama hizmet sağlayıcıları da bu tebliğ kapsamında yükümlüdür. Artık bu kuruluşlar da:

Kimlik tespiti yapmalı
İşlemleri şüpheli bulması halinde derhal MASAK’a bildirimde bulunmalı
İşlem hacimlerini ve sıklığını analiz eden risk skorlaması sistemleri kurmalıdır

Saklama kuruluşları için bu adımlar, bağımsız finansal kuruluş gibi denetlenme sürecine geçiş anlamı taşır.

Şüpheli İşlemlerde Sıkılaştırılmış Önlemler

MASAK, belirli işlemlerin yüksek riskli kabul edilmesini ve bu işlemler için ekstra güvenlik önlemleri alınmasını şart koşmaktadır. Şüpheli olarak değerlendirilen örnek durumlar:

VPN / Proxy ile bağlantı kuran kullanıcı
Yurtdışına yapılan yüksek tutarlı çıkış transferleri
Kara listede yer alan cüzdanlara gönderim
Açıklama yapılmadan yapılan ardışık işlemler

Bu gibi durumlarda platformlar:

Ek belge talep etmeli (ikamet belgesi, fatura vb.)
İşlem limiti koymalı
Otomatik işlem yerine manuel onay mekanizması uygulamalı
İşlemi geciktirerek arka planda analiz yapmalıdır

Uyum Süreci: Kripto Platformları Ne Yapmalı?

Yeni MASAK Tebliği, sadece yükümlülükleri sıralamakla kalmıyor; aynı zamanda platformların bir uyum süreci başlatmasını da zorunlu kılıyor. Platformların aşağıdaki adımları içeren bir uyum stratejisi geliştirmesi önerilmektedir:

Uyum Kontrol Listesi:

Uyum Adımı	Açıklama
1. KYC (Müşterini Tanı) Sistemi Güncellemesi	Kimlik ve adres doğrulama modülleri güçlendirilmeli
2. IP ve Cüzdan Takibi Entegrasyonu	IP loglama ve cüzdan analiz araçları entegre edilmeli
3. Risk Skorlama Sistemi	Müşteri işlemlerine göre otomatik risk puanlaması yapılmalı
4. Şüpheli İşlem Algoritması	Manuel ve otomatik tarama kombinasyonu uygulanmalı
5. Denetim ve Raporlama Paneli	MASAK’a düzenli rapor gönderimi için iç sistem kurulmalı

Bu kontrollerin eksiksiz yapılmaması durumunda, platformlar sadece yasal cezalarla değil; aynı zamanda itibar kaybı ve kullanıcı güveni sarsılması gibi ticari sonuçlarla da karşılaşabilir.

Yaptırımlar ve Cezai Sorumluluklar

Tebliğe uyulmaması durumunda uygulanacak cezalar ciddi boyuttadır. 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca şu yaptırımlar gündeme gelir:

İdari Para Cezaları: 30.000 TL ile başlayıp, tekrar ve ihmal durumuna göre milyon TL seviyesine kadar çıkar.
Faaliyet İzni İptali: Sürekli ihlal halinde platformun lisansı iptal edilebilir.
Ceza Davası Açılması: Sistematik ve bilerek yapılan ihlallerde ceza davası açılabilir.
Şirket Yöneticilerine Soruşturma: Yükümlülüğe uymayan yöneticiler bireysel olarak da sorumlu tutulabilir.

Ayrıca MASAK, denetim sonrası ciddi eksiklikler tespit ederse durumu Cumhuriyet Savcılığına bildirerek ceza soruşturması başlatılmasını talep edebilir.

Uluslararası Regülasyonlarla Uyum Karşılaştırması

Türkiye’deki düzenlemeler, küresel çapta yürürlüğe giren regülasyonlarla büyük ölçüde paralel bir yapıdadır. Özellikle FATF (Mali Eylem Görev Gücü) tarafından tanımlanan “Travel Rule” ilkesi, cüzdan adresi ve işlem amacının beyanını şart koşar.

Karşılaştırmalı Tablo:

Ülke / Bölge	Kimlik Tespiti	Cüzdan Kaydı	VPN Denetimi	Transfer Açıklaması
Türkiye	✅	✅	✅	✅
Avrupa Birliği	✅	✅	❌	✅
ABD	✅	✅	✅	✅
Japonya	✅	✅	❌	✅

Bu tablo, Türkiye’nin 2025 itibarıyla en sıkı regülasyon uygulayan ülkelerden biri haline geldiğini göstermektedir.

Kullanıcı Hakları ve Hukuki Başvuru Yolları

Platformların bu tebliği gerekçe göstererek kullanıcıların hesaplarını keyfi biçimde sınırlandırması veya işlem kısıtlaması getirmesi durumunda kullanıcılar hukuki başvuru haklarını kullanabilirler.

Başvuru Aşamaları:

Yazılı İtiraz: Önce platforma yazılı olarak başvurup durumun düzeltilmesini istemek gerekir.
Tüketici Hakem Heyeti / Mahkeme: Sorun çözülmezse UYAP üzerinden bireysel başvuru yapılabilir.
KVKK Şikayeti: Kişisel veriler hukuksuz şekilde paylaşıldıysa KVK Kurumu’na şikâyet edilebilir.
Ceza Hukuku Başvurusu: Bilerek işlem engelleme, dolandırıcılık şüphesi varsa savcılığa başvuru yapılabilir.

Kripto Piyasasında Beklenen Etkiler

MASAK’ın bu tebliği, teknik olarak bir düzenleme olmakla birlikte, fiilen piyasa dinamiklerini etkileyen bir politika aracına dönüşecektir.

Beklenen Etkiler:

Likidite Düşüşü: Kimlik doğrulama ve işlem takibi yükümlülükleri nedeniyle, anonim kullanıcılar sistem dışına çıkabilir.
Kullanıcı Güveni Artışı: Regülasyon, özellikle yurt içi yatırımcılar için güven tesis edebilir.
Yabancı Platformlara Geçiş: Türk platformlarda yaşanan şeffaflık zorunluluğu, bazı kullanıcıları regülasyona tabi olmayan alternatiflere yöneltebilir.
Yatırımcı Segmentasyonu: Bireysel ve kurumsal kullanıcılar arasında yeni ayrımlar oluşacaktır.

Bu etkiler, hem borsa altyapısını hem de finansal danışmanlık hizmetlerini yeniden şekillendirebilir.

Bireysel ve Kurumsal Yatırımcılar: Etki Analizi

MASAK düzenlemesi, her iki yatırımcı segmenti için farklı etkiler yaratacaktır.

Bireysel Yatırımcılar:

Daha fazla belge yükümlülüğü
Transfer sınırlamaları
VPN ve benzeri erişim yöntemlerinden kaçınma gerekliliği

Kurumsal Yatırımcılar:

Müşteri adına işlem yapan şirketlerde ek sorumluluklar
MASAK uyum raporlarının düzenli sunumu
Saklama ve cüzdan altyapısının şeffaflaştırılması

Böylece, kripto piyasasında kurumsal kullanıcıların lehine dengelenmiş bir yeni düzen kurulması beklenmektedir.

Kullanıcılar İçin Pratik Öneriler ve Uyarılar

Yeni düzenlemeye uyum sağlamak isteyen kullanıcılar için bazı uygulama tavsiyeleri kritik önem taşıyor:

Yapılması Gerekenler:

Kimlik doğrulama süreçlerini eksiksiz tamamlayın.
Transfer açıklamalarını detaylı yapın (“borsadan kişisel cüzdana aktarım” gibi).
Kullandığınız cüzdan adreslerini platforma önceden tanımlayın.
İşlem kayıtlarını arşivleyin (PDF, ekran görüntüsü, banka dekontu).

Kaçınılması Gerekenler:

VPN ile bağlanarak işlem yapmak
Başkasına ait cüzdanlarla işlem gerçekleştirmek
Platforma eksik veya yanıltıcı bilgi vermek
Transfer açıklamasız hareket etmek

Bu öneriler, hem kullanıcı hesabınızın kısıtlanmasını önler hem de MASAK denetimlerinde sorun yaşamanızı engeller.

Sıkça Sorulan Sorular

1. MASAK tebliği sadece Türkiye merkezli platformlar için mi geçerli?

Evet, doğrudan Türkiye’de kurulu platformlar için bağlayıcıdır. Ancak Türkiye’de hizmet veren yabancı platformlar da kullanıcı bazında bu düzenlemelere uymak zorunda kalabilir.

2. VPN kullandığım anlaşılır mı?

Evet. IP adresi kaydı zorunlu olduğu için VPN kullanımı teknik olarak tespit edilebilir.

3. Kripto cüzdan adresimi vermek istemiyorum, ne olur?

Cüzdan adresi beyanı zorunludur. Vermemeniz halinde işlem reddedilebilir, hesabınız askıya alınabilir.

4. Platform bu verileri başkalarıyla paylaşır mı?

Hayır. Bu veriler yalnızca MASAK ve ilgili kamu kurumlarıyla paylaşılabilir. Ticari kullanımı yasa dışıdır.

5. Platform işlemimi haksız yere engellerse ne yapabilirim?

Öncelikle yazılı başvuru yapmalı, çözüm alınamazsa yargı yoluna başvurabilirsiniz.

6. Yabancı platformlarda işlem yapmaya devam edebilir miyim?

Evet, ancak yurt dışı transferleriniz Türkiye’de şüpheli işlem kapsamında incelenebilir.

7. Transfer limitleri olacak mı?

Platformlar şüpheli işlem algıladığında işlem limitlerini geçici olarak düşürebilir.

8. Kurumsal yatırımcılar için ek belge var mı?

Evet. Ticaret sicil gazetesi, vergi levhası, imza sirküleri gibi belgeler istenebilir.

9. MASAK bu bilgileri ne sıklıkla denetler?

Denetimler hem periyodik hem de şikâyet veya ihbar durumlarında ani olarak yapılabilir.

10. Hesabım kapatılırsa içerdeki bakiyeme ne olur?

Yasal süre içinde işlem geçmişi ve bakiye tespiti yapılır, gerekirse yargı süreciyle iade alınabilir.

Sonuç ve Yol Haritası

28 Haziran 2025, Türkiye’deki kripto piyasası için bir dönüm noktasıdır. MASAK Genel Tebliği ile birlikte:

Kimliksiz, anonim kripto dönemi kapanmıştır.
Kullanıcılar bilinçli işlem yapmaya zorunlu hale gelmiştir.
Platformlar için regülasyonlara uyum, sadece yasal değil aynı zamanda ticari sürdürülebilirlik için gereklidir.

Tavsiyemiz: Gerek bireysel gerek kurumsal yatırımcı olarak işlem yaparken belgelerinizi yedekleyin, platform politikalarını dikkatle inceleyin ve hukuki danışmanlık almayı ihmal etmeyin.

Av.İbrahim Said İĞSEN