Bize ulaşın
Hayatın beklenmedik anlarında karşılaşılan haksız fiiller, sözleşme ihlalleri veya trafik kazaları gibi durumlar, kişilerin hem maddi hem de manevi olarak zarar görmesine neden olabilir. Uğranılan bu zararların hukuken telafi edilmesi için başvurulan en temel yollardan biri maddi ve manevi tazminat davasıdır. Peki, maddi manevi tazminat davası nedir, nasıl açılır, tazminat davası dilekçesi nasıl yazılır ve süreç nasıl işler? Bu makalede, tazminat davası sürecini tüm detaylarıyla ele alacak ve size örnek bir maddi ve manevi tazminat davası dilekçesi sunacağız.
Maddi ve Manevi Tazminat Nedir ve Neden Önemlidir?
Tazminat, bir kişinin hukuka aykırı bir eylemle başkasına verdiği zararın giderilmesidir. Tazminat davaları, zarara uğrayan kişinin (davacı) bu zararının, zarara neden olan kişiden (davalı) talep edilmesi amacıyla açılır. Tazminat iki ana başlık altında incelenir:
- Maddi Tazminat: Bir kişinin uğradığı, para ile ölçülebilen ve somut olarak hesaplanabilen zararlardır. Bu zararlar, genellikle şu kalemleri kapsar:
- Kazanç Kaybı: Hastalık, yaralanma veya ölüm nedeniyle çalışma gücünün azalması veya kaybedilmesi sonucu oluşan gelir kaybı.
- Tedavi Giderleri: İlaç, hastane, doktor, rehabilitasyon gibi sağlık harcamaları.
- Çalışma Gücü Kaybı: Sürekli sakatlık veya engellilik nedeniyle gelecekteki kazanç potansiyelinin azalması.
- Cenaze ve Defin Giderleri: Ölüm halinde oluşan masraflar.
- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Ölen kişinin desteğinden mahrum kalan yakınlarının uğradığı zarar. Maddi tazminatın hesaplanmasında, somut veriler, faturalar, raporlar ve bilirkişi incelemeleri büyük rol oynar.
- Manevi Tazminat: Bir kişinin uğradığı, para ile ölçülemeyen, duyduğu acı, elem, üzüntü, şok gibi ruhsal ve psikolojik zararlardır. Manevi tazminatın amacı, maddi bir kayıp yerine, kişinin kişilik haklarına yapılan saldırının veya yaşadığı travmanın yarattığı manevi çöküntüyü bir nebze olsun hafifletmektir. Manevi tazminatın miktarı, hakimin takdir yetkisindedir ve olayın niteliği, tarafların durumu, kusur oranı gibi faktörlere göre belirlenir.
Tazminat davasının önemi şunlardan kaynaklanır:
- Zararın Telafisi: Uğranılan maddi ve manevi zararların hukuken giderilmesini sağlar.
- Hukuki Sorumluluk: Hukuka aykırı fiil işleyen kişilerin yaptıkları eylemlerin sonuçlarına katlanmasını sağlar.
- Caydırıcılık: Haksız fiillerin veya sözleşme ihlallerinin önlenmesinde caydırıcı bir etki yaratır.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Hangi Durumlarda Açılır?
Tazminat davası açılmasını gerektiren birçok durum olabilir. En sık karşılaşılan örnekler şunlardır:
- Trafik Kazaları: Yaralanma, sakatlık veya ölümle sonuçlanan trafik kazalarında maddi ve manevi tazminat talepleri.
- İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları: İşçinin iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle uğradığı zararlar.
- Sözleşme İhlalleri: Taraflar arasındaki bir sözleşmenin (örn: eser sözleşmesi, kira sözleşmesi) ihlal edilmesi sonucu ortaya çıkan zararlar.
- Haksız Fiiller: Hakaret, tehdit, saldırı, mala zarar verme, kişilik haklarına saldırı gibi hukuka aykırı fiiller.
- Doktor Hatası (Malpraktis): Tıp doktorlarının yanlış veya eksik tedavi uygulamaları nedeniyle hastanın zarar görmesi.
- Boşanma Sonrası: Boşanma davasında kusurlu tarafın diğer tarafa ödemek zorunda kalabileceği maddi ve manevi tazminatlar (yoksulluk nafakası ile karıştırılmamalıdır).
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Dilekçesi Nasıl Yazılır? Nelere Dikkat Edilmeli?
Bir maddi ve manevi tazminat davası dilekçesi hazırlarken aşağıdaki unsurlara ve hususlara dikkat etmek gerekir:
- Yetkili Mahkemenin Adı: Davanın türüne göre değişmekle birlikte, genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi’ne hitaben yazılır. (Örn: “T.C. [İL ADI] ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE”) İş kazaları ve meslek hastalıkları durumunda İş Mahkemeleri yetkilidir.
- Davacı Bilgileri: Tazminat talep eden kişinin (uğrayan zararı) tam adı, T.C. kimlik numarası, adresi ve telefon bilgileri eksiksiz olarak belirtilmelidir. Avukatınız varsa onun bilgileri de yazılır.
- Davalı Bilgileri: Tazminattan sorumlu tutulan kişinin/kurumun tam adı, T.C. kimlik numarası/vergi numarası, adresi belirtilmelidir.
- Konu: Dilekçenin konusu açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. (Örn: “Maddi ve Manevi Tazminat Talebi Dilekçesidir.”)
- Dava Değeri: Talep edilen maddi tazminat miktarı belirtilmelidir. Manevi tazminat için de bir miktar belirtilir. Davanın açıldığı anda talep edilen toplam değer, dava harcının hesaplanmasında esas alınır.
- Açıklamalar (Olayın Detaylı Anlatımı ve Hukuki Gerekçeler):
- Olayın Kronolojik Anlatımı: Zarara yol açan olay veya fiil, kronolojik sıra ile, tüm detaylarıyla, somut ve yalın bir dille anlatılmalıdır. Olayın tarihi, yeri, nasıl gerçekleştiği, kimlerin dahil olduğu gibi bilgiler açıkça belirtilir.
- Hukuka Aykırılık: Davalı tarafın eyleminin neden hukuka aykırı olduğu (örneğin, sözleşme ihlali, trafik kurallarına uymama, kişilik haklarına saldırı vb.) hukuki dayanaklarıyla açıklanır.
- Kusur: Davalının, zararın doğmasında ne kadar kusurlu olduğu veya kusurlu olduğunun neden düşünüldüğü belirtilir.
- Maddi Zararın Detaylandırılması: Uğranılan maddi zararların kalem kalem ve mümkünse somut belgelerle (fatura, rapor, dekont vb.) desteklenerek açıklanması gerekir. (Örn: “Kaza nedeniyle aracımda [Miktar] TL hasar oluşmuştur. Tedavi giderlerim [Miktar] TL’dir. [Süre] boyunca çalışamadığım için [Miktar] TL kazanç kaybım olmuştur.”)
- Manevi Zararın Gerekçelendirilmesi: Olayın, şahsınızda yarattığı üzüntü, acı, elem, psikolojik travma gibi manevi zararın neden talep edildiği, olaydan nasıl etkilendiğiniz detaylıca anlatılır. (Örn: “Yaşanan olay nedeniyle derin bir üzüntü ve psikolojik travma yaşadım, uyku bozuklukları ve anksiyete şikayetlerim oluştu. Yaşam kalitem olumsuz etkilendi.”)
- İlliyet Bağı: Zarar ile davalının fiili arasındaki illiyet bağı (nedensellik ilişkisi) açıkça ortaya konulmalıdır. Yani, zarar doğrudan davalının eylemi sonucunda oluşmuş olmalıdır.
- Hukuki Nedenler: Tazminat talebinizin dayandırıldığı kanun maddeleri belirtilmelidir. (Örn: Türk Borçlar Kanunu m. 49 vd. – Haksız Fiiller; Türk Medeni Kanunu m. 24 – Kişilik Haklarının Korunması; Karayolları Trafik Kanunu vb.)
- Deliller: Talebi destekleyen tüm belgeler listelenir ve dilekçeye eklenir. (Örn: Trafik kaza tespit tutanağı, hastane raporları, faturalar, banka dekontları, sözleşmeler, mesajlaşma kayıtları, kamera görüntüleri, tanık listesi, bilirkişi incelemesi, keşif vb.)
- Sonuç ve Talep: Dilekçenin sonunda, mahkemeden ne talep ettiğiniz açıkça belirtilir. Genellikle “Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle; davalının hukuka aykırı fiili neticesinde uğramış olduğumuz fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik [Talep Edilen Maddi Tazminat Miktarı] TL maddi, [Talep Edilen Manevi Tazminat Miktarı] TL manevi tazminatın, haksız fiil tarihi/dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.” şeklinde bir ifade kullanılır.
- Tarih ve İmza: Dilekçenin düzenlendiği tarih ve davacı (veya vekili) kişinin ıslak imzası bulunmalıdır.
- Ekler: Dilekçeye eklenen tüm belgeler maddeler halinde listelenmelidir.
Önemli Not: Özellikle maddi tazminat davalarında zararın doğru hesaplanması ve ispatı çok önemlidir. Bu tür davalar genellikle uzmanlık gerektiren bilirkişi incelemelerini içerir. Manevi tazminat miktarı ise hakimin takdirindedir, ancak talebin hukuki ve fiili gerekçelerle desteklenmesi gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Maddi ve manevi tazminat davası açmak için bir süre var mı?
- Evet, tazminat davaları genellikle zararın ve zarar verenin öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. Bu süreler zamanaşımı süreleridir ve kaçırılması halinde dava açma hakkı kaybedilebilir.
- Tazminat davası ne kadar sürer?
- Davanın karmaşıklığına, delillerin toplanmasına, bilirkişi incelemesine ve mahkemenin iş yüküne göre değişir. Genellikle birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir.
- Hem maddi hem de manevi tazminat talep edebilir miyim?
- Evet, aynı dilekçe içinde hem maddi hem de manevi tazminat talebinde bulunabilirsiniz.
- Tazminat davasında avukat tutmak zorunlu mu?
- Yasal olarak zorunlu değildir. Ancak, tazminat davaları hukuki ve teknik detaylar içerdiğinden, zararın doğru hesaplanması, delillerin düzgün sunulması ve davanın etkin yönetilmesi için bir avukattan profesyonel hukuki destek almak şiddetle tavsiye edilir. Avukat, hak kaybı yaşamanızı önleyebilir ve lehinize en iyi sonucu almanızı sağlayabilir.
- Talep ettiğim tazminat miktarı çok yüksekse ne olur?
- Mahkeme, hakkaniyet ve somut deliller çerçevesinde tazminat miktarını belirleyecektir. Aşırı yüksek veya düşük talepler, mahkeme tarafından düzeltilebilir. Maddi tazminat için “fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla” belirli bir miktar talep etmek, daha sonra zararın tam olarak tespiti halinde miktarı artırma imkanı sunar.
Örnek Maddi ve Manevi Tazminat Davası Dilekçesi (Trafik Kazası Sonucu Maddi ve Manevi Zarar İçin)
Aşağıdaki maddi ve manevi tazminat davası dilekçesi örneği genel bir taslaktır. Kendi özel durumunuza göre uyarlanmalı ve mutlaka bir hukuk uzmanından yardım alınmalıdır.
T.C. [İL ADI] ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE (Davanın açılacağı mahkemenin adı, genellikle zararın veya davalının ikametgahının bulunduğu yerdeki mahkeme)
DAVACI : Adı Soyadı: [Adınız Soyadınız] T.C. Kimlik Numarası: [T.C. Kimlik Numaranız] Adres: [Açık Adresiniz] Telefon: [Telefon Numaranız] Vekili: [Avukatınızın Adı Soyadı (Varsa)] Adresi: [Avukatınızın Adresi (Varsa)]
DAVALI : Adı Soyadı: [Davalı Sürücünün Adı Soyadı] T.C. Kimlik Numarası: [Davalı Sürücünün T.C. Kimlik Numarası (Biliyorsanız)] Adres: [Davalı Sürücünün Adresi] Plaka: [Davalı Aracın Plakası] Sigorta Şirketi: [Davalı Aracın Sigorta Şirketi Adı (Varsa)] Adresi: [Sigorta Şirketi Adresi (Varsa)]
KONU : [Haksız Fiil Tarihi, Örn: 10.05.2025] tarihli trafik kazası nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararların tazmini talebidir. (Fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik [Talep Edilen Toplam Miktar] TL.)
DAVA DEĞERİ : (HMK uyarınca belirtilmesi zorunlu değildir, ancak harç hesaplaması için yazılır) Maddi Tazminat: [Talep Edilen Maddi Miktar] TL Manevi Tazminat: [Talep Edilen Manevi Miktar] TL Toplam: [Talep Edilen Toplam Miktar] TL
AÇIKLAMALAR :
- [Haksız Fiil Tarihi], saat [Saat, Örn: 15:00] sıralarında, [Kaza Yeri Açık Adresi, Örn: İstanbul, Kadıköy, Bağdat Caddesi üzerinde], Davalı [Davalı Sürücünün Adı Soyadı]’nın sevk ve idaresindeki [Davalı Aracın Plakası] plakalı araç ile şahsımın sevk ve idaresindeki [Kendi Aracınızın Plakası] plakalı araç arasında maddi hasarlı ve yaralanmalı trafik kazası meydana gelmiştir. (Kaza tespit tutanağı dilekçe ekinde sunulmuştur.)
- Kazanın oluşumunda, [Davalı Sürücünün Adı Soyadı]’nın Karayolları Trafik Kanunu’nun [İhlal Edilen Madde, Örn: hız sınırlarına uymamak / kırmızı ışık ihlali / yakın takip] gibi maddelerine aykırı olarak araç kullanması nedeniyle tamamen kusurlu olduğu sabittir. [Kazanın nasıl meydana geldiğini detaylı ve somut bir şekilde anlatın, Örn: “Davalı, kırmızı ışıkta geçerek aracıma yandan çarpmış, aracımı savurmuştur.” veya “Davalı, aşırı hız ve dikkatsizlik nedeniyle arkadan çarpma suretiyle kazaya sebebiyet vermiştir.”].
- Meydana gelen kaza neticesinde, şahsım hem maddi hem de manevi zarara uğramıştır. A. Maddi Zararlarımız:
- Araç Hasarı: Kazada aracım [Kendi Aracınızın Plakası] ağır hasar görmüştür. Araçtaki hasar tespiti [Miktar] TL olarak belirlenmiştir. (Ekte eksper raporu/servis faturası bulunmaktadır.)
- Tedavi Giderleri ve Sağlık Harcamaları: Kaza sonucunda [Uğradığınız Yaralanmalar, Örn: kolum kırıldı, başımda travma oluştu]. Bu yaralanmalar nedeniyle [Hastanelerin Adı] hastanesinde [Süre, Örn: 10 gün] tedavi görmüş, [Miktar] TL tutarında tedavi ve ilaç masrafım oluşmuştur. (Ekte hastane raporları ve faturalar bulunmaktadır.)
- Kazanç Kaybı: Kazanın etkisi ve tedavi sürecim nedeniyle [Mesleğiniz] olarak çalıştığım işimde [Süre, Örn: 2 ay] süreyle çalışamadım. Bu nedenle aylık [Miktar] TL olan gelirimden [Toplam Kayıp Miktar] TL kazanç kaybım oluşmuştur.
- [Varsa diğer maddi zararlarınızı (örneğin, tamir masrafları, iş göremezlik tazminatı, engellilik oranı vb.) detaylıca belirtin ve belgelerle destekleyin.] Fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam [Talep Edilen Maddi Miktar] TL maddi tazminat talep etmekteyiz.
- Yaşanan trafik kazası, şahsımda derin bir şok, korku, acı ve travma yaratmıştır. Kazanın şiddeti, ölüm tehlikesi atlatmam ve sonrasında yaşadığım fiziksel ağrılar ile tedavi sürecinin getirdiği zorluklar nedeniyle psikolojik olarak yıprandım. Uykusuzluk, iştahsızlık, kaza anını tekrar tekrar yaşama gibi sorunlar yaşamaktayım. Günlük yaşantım, sosyal ilişkilerim ve iş performansım olumsuz etkilenmiştir.
- Bu durum, kişilik haklarımın zedelenmesine ve yaşam sevincimin azalmasına neden olmuştur. Uğramış olduğumuz bu manevi zararların bir nebze olsun giderilmesi amacıyla [Talep Edilen Manevi Miktar] TL manevi tazminat talep etme zarureti doğmuştur.
- Davalı sürücünün aracı [Davalı Aracın Plakası] plakalı araç, [Sigorta Şirketi Adı] sigorta şirketi nezdinde [Poliçe Numarası] numaralı Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ile sigortalıdır. Bu nedenle sigorta şirketi de hukuken sorumludur.
- Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle, uğradığımız maddi ve manevi zararların davalıdan tahsili için işbu davanın açılması zorunluluğu doğmuştur.
HUKUKİ NEDENLER : Türk Borçlar Kanunu m. 49 vd., 6098 S.K., Karayolları Trafik Kanunu, Türk Medeni Kanunu ve ilgili diğer yasal mevzuat hükümleri.
DELİLLER :
- Trafik Kaza Tespit Tutanağı
- Hastane Epikriz Raporları, Sağlık Kurumu Faturaları ve İlaç Reçeteleri
- Araç Hasar Tespit Raporu / Servis Faturası
- SGK Kayıtları (İş göremezlik, maaş bordroları vb.)
- Davalı aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Poliçesi
- Tanık Beyanları (Varsa, tanıkların isimleri ve iletişim bilgileri sunulacaktır.)
- Bilirkişi İncelemesi (özellikle maddi zarar tespiti ve kusur oranı için)
- Keşif
- Nüfus Kayıtları
- Her türlü yasal delil
SONUÇ VE TALEP :
Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle;
- Davalı [Davalı Sürücünün Adı Soyadı]’nın haksız fiili neticesinde uğramış olduğumuz fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam [Talep Edilen Maddi Miktar] TL maddi tazminatın ve [Talep Edilen Manevi Miktar] TL manevi tazminatın, olay/haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte Davalılardan (Davalı Sürücü ve Sigorta Şirketi – Sigorta şirketinin sorumluluğu poliçe limiti ile sınırlıdır) müteselsilen tahsiline,
- Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin Davalılara yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.
[Dilekçeyi Düzenleme Tarihi, Örn: 23.06.2025]
DAVACI [Adınız Soyadınız] (İmza)
EKLER:
- Nüfus Cüzdanı Fotokopisi
- Trafik Kaza Tespit Tutanağı Fotokopisi
- Hastane Raporları ve Fatura Suretleri
- Araç Hasar Raporu / Servis Faturası
- SGK Hizmet Dökümü / Maaş Bordrosu (varsa)
- [Varsa Diğer Belgeler]
- [Varsa Tanıkların Adı Soyadı ve Adresleri Listesi]
Bu içerik ve örnek dilekçe taslağı, maddi ve manevi tazminat davası hakkında size kapsamlı bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Hukuki süreçlerde her durumun kendine özgü olduğunu ve özel dikkat gerektirdiğini unutmayın. Özellikle tazminat davalarında zararın tespiti ve ispatı karmaşık olabileceğinden, mutlaka bir avukattan profesyonel hukuki destek almanız en doğru yaklaşım olacaktır.