Bize ulaşın
Veraset İlamı Nedir?
Veraset ilamı, bir kişinin vefat etmesinden sonra geride bıraktığı malvarlığı üzerinde hak iddia eden kişilerin kim olduğunu ve bu kişilerin miras paylarını gösteren resmi belgedir. Hukuki terminolojide buna “mirasçılık belgesi” de denir. Veraset ilamı, mirasçının kimliğini ve payını ispat etmesi için temel dayanak olup, miras hukukundaki işlemlerin ilk adımını oluşturur.
Bu belge sayesinde mirasçılar; tapu devri, banka işlemleri, sigorta alacakları, araç devri, vergi beyannamesi gibi tüm işlemleri başlatabilir. Veraset ilamı olmadan miras işlemleri yapılamaz.
Veraset İlamı Nasıl Alınır?
Veraset ilamı iki farklı yoldan alınabilir:
1. Noterlikten Veraset İlamı Almak
Noterler, Ulusal Nüfus Kayıt Sistemi (MERNİS) üzerinden kişi hakkında bilgi alarak veraset ilamı düzenleyebilir. Ancak noterlikten veraset ilamı alınabilmesi için;
- Tüm mirasçıların Türk vatandaşı olması,
- Soybağının açık ve çekişmesiz olması,
- Vasiyetname veya özel durumun bulunmaması gerekir.
Bu şartlar sağlanıyorsa noter aracılığıyla kısa sürede veraset ilamı düzenlenebilir.
2. Sulh Hukuk Mahkemesinden Veraset İlamı Almak
Mirasçılar arasında yabancı uyruklu kişiler varsa, soybağı açık değilse, vasiyetname varsa veya daha önce düzenlenen bir belgeye itiraz söz konusuysa başvuru sulh hukuk mahkemesine yapılmalıdır. Mahkemeye yazılı bir dilekçe, ölüm belgesi ve nüfus kayıt örnekleri sunularak veraset ilamı talep edilebilir. Gerekirse tanık deliline de başvurulabilir.
Veraset İlamının Hukuki Dayanağı: Türk Medeni Kanunu Madde 598
Veraset ilamı, Türk Medeni Kanunu’nun 598. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre:
- Her mirasçı veya miras hakkı iddiasında bulunan kişi, mirasçılık belgesi düzenlenmesini isteyebilir.
- Bu belge noter ya da sulh hukuk mahkemesi tarafından verilir.
- Veraset ilamına karşı her zaman iptal davası açılabilir.
Bu düzenleme, veraset ilamının sadece bilgi verici değil, aynı zamanda çekişmeli hale gelmesi durumunda dava konusu yapılabilecek nitelikte olduğunu göstermektedir.
Veraset İlamının İptali Davası Nedir?
Veraset ilamı her zaman doğru düzenlenmeyebilir. Hatalı soybağı, reddi miras, evlatlık ilişkisi, gaiplik kararı gibi nedenlerle ilamda yanlışlıklar olabilir. İşte bu tür durumlarda, yanlış düzenlenmiş veraset ilamının iptali istenebilir.
Veraset ilamının iptali davası, var olan bir veraset ilamının hatalı olduğu iddiasıyla sulh hukuk mahkemesinde açılan davadır. Davacı, kendisinin mirasçı olduğunu veya ilamda belirtilen bilgilerin gerçeği yansıtmadığını ileri sürerek, eski ilamın iptalini ve yeni bir veraset ilamı düzenlenmesini talep eder.
Veraset İlamı Neden İptal Edilir?
İptal sebepleri uygulamada çeşitlilik gösterir. En sık karşılaşılan durumlar:
- Mirasçılardan birinin nüfus kayıtlarında görünmemesi,
- Reddi miras yapılmışken kişinin ilamda hâlâ yer alması,
- Vasiyetnameye rağmen yasal mirasçılara belge düzenlenmiş olması,
- Evlatlık ilişkisinin dikkate alınmaması,
- Gaiplik kararı alınmadan belge düzenlenmesi,
- Yanlış miras payı hesaplanmasıdır.
Bu gibi durumlarda miras hakkı zarara uğrayan kişi, veraset ilamının iptalini ve yeni bir belge düzenlenmesini talep edebilir.
Yargıtay Kararlarıyla Uygulama Örnekleri
Yargıtay 14. Hukuk Dairesi – E. 2015/8041, K. 2015/5795
Mirasçılık belgesinde adının yer almadığını fark eden kişi iptal davası açmış, mahkeme veraset ilamını iptal etmiş ve yeni belge düzenlenmesine karar vermiştir.
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi – E. 2021/100, K. 2021/339
Veraset ilamında miras payları yanlış belirtilmiş, dava sonucunda sadece hatalı kısmın iptal edilmesi yeterli görülmüş, tüm ilamın iptaline gerek olmadığı belirtilmiştir.
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi – E. 2022/2653, K. 2022/3838
Veraset ilamının iptali taleplerinin, ayrı bir tespit davasına gerek olmadan doğrudan sulh hukuk mahkemesinde çözülebileceği ifade edilmiştir.
Veraset İlamının İptali Davasında Usul Kuralları
- Dava sulh hukuk mahkemesinde açılır.
- Davalı olarak, mevcut veraset ilamında yer alan diğer mirasçılar gösterilmelidir.
- Mahkeme, sadece dosya üzerinden değil, gerekirse duruşma yaparak da karar verir.
- Eski veraset ilamı mutlaka dava dilekçesine eklenmelidir.
- Yeni veraset ilamı talebi açıkça belirtilmelidir.
Veraset İlamı Yeniden Alınabilir mi?
Evet. Veraset ilamı yenilenebilir. Hatta bazı hallerde yeni ilam alınması zorunlu olur. Örneğin mirasçının biri vasiyetnameyle çıkarılmışsa veya evlatlık ilişkisinin sonradan ortaya çıktığı belgelenmişse, yeni bir veraset ilamı düzenlenmesi gerekir. Ancak eski ilam iptal edilmeden aynı konuda çelişkili belge düzenlenemez.
Sonuç
Veraset ilamı, miras işlemlerinin hukuki temelini oluşturur. Ancak bu belge her zaman gerçeği yansıtmayabilir. Hatalı düzenlenmiş bir veraset ilamı, diğer mirasçıların haklarını ihlal edebilir. Bu nedenle, veraset ilamının iptali davası, miras hukukunda son derece önemli bir araçtır.
Mahkeme veya noter tarafından verilen her veraset ilamı, mutlak doğruluk taşımadığı gibi, yargı yolu her zaman açıktır. Gerek hak kaybının önlenmesi gerekse adil paylaşımın sağlanması adına, veraset ilamına yönelik her işlem hukuka uygun şekilde yürütülmelidir.