İşyerinde Psikolojik Şiddet ve Tazminat Hakkı: Hukuki Rehber

İş hayatında karşılaşılan ve bir çalışanın ruh sağlığını ciddi şekilde tehdit eden unsurların başında psikolojik şiddet gelir. Halk arasında “mobbing” olarak da bilinen bu durum, hukuken ciddi sonuçlar doğurur ve mağdurun tazminat hakkını gündeme getirir. Peki, işyerinde psikolojik şiddet nedir, hukuki süreçte tazminat nasıl talep edilir ve bu tazminatın hesaplanmasında hangi faktörler göz önünde bulundurulur? Bu makalede, bu kavramları ve tazminat talebinin hukuki dayanaklarını ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

İşyerinde Psikolojik Şiddet (Mobbing) Nedir?

İşyerinde psikolojik şiddet, bir çalışanın diğerleri tarafından sistemli ve sürekli bir şekilde taciz edilmesi, aşağılanması, dışlanması veya psikolojik baskıya maruz bırakılması anlamına gelir. Bu eylemler, genellikle mağdurun işten ayrılmasını sağlamayı veya onu işyerinde izole etmeyi amaçlar. Mobbing’in unsurları şunlardır:

Sistematik ve Sürekli Olması: Bireysel ve tekil olaylar mobbing olarak kabul edilmez. Eylemlerin belirli bir süre ve plan dahilinde tekrarlanması gerekir.
Psikolojik Baskı: Eylemler fiziksel şiddetten ziyade, mağdurun psikolojisini hedef alır.
Mağdurun İzolasyonu: Mobbing, mağdurun iş ortamından dışlanmasını, iletişiminin kesilmesini ve itibarının zedelenmesini hedefler.

Psikolojik Şiddet ve Tazminat Hakkı

İşyerinde psikolojik şiddete maruz kalan bir çalışan, hem İş Kanunu hem de Türk Borçlar Kanunu kapsamında çeşitli tazminat haklarına sahiptir.

Haklı Nedenle Fesih ve Kıdem Tazminatı: Psikolojik şiddet, işçi için haklı nedenle fesih sebebidir. Mobbinge maruz kalan işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek işyerindeki kıdemine karşılık gelen kıdem tazminatına hak kazanır.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası: Mobbing nedeniyle işçi, uğradığı zararların tazmini için işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
- Maddi Tazminat: Mobbing nedeniyle işçinin uğradığı kazanç kaybı, tedavi masrafları gibi maddi zararların karşılanması amacıyla talep edilir.
- Manevi Tazminat: Mobbing nedeniyle işçinin yaşadığı elem, keder, psikolojik çöküntü ve kişilik haklarının ihlali gibi manevi zararların karşılığı olarak talep edilir.

Tazminatın Hesaplanması: Hukuki Faktörler

Mobbing davalarında maddi ve manevi tazminatın hesaplanması, somut olayın özelliklerine ve hukuki kriterlere göre belirlenir.

Maddi Tazminat Hesaplaması: Maddi tazminat, belgelere dayalı olarak somut zararın hesaplanmasına dayanır. Sağlık giderleri (psikoterapi, ilaç masrafları) ve mobbing nedeniyle işten ayrılan işçinin kazanç kaybı bu hesaplamada dikkate alınır.
Manevi Tazminat Hesaplaması: Manevi tazminatın miktarı, hâkimin takdirine bağlıdır. Yargıtay, manevi tazminat miktarının belirlenmesinde aşağıdaki kriterlerin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtir:
- Olayın Oluş Şekli ve Şiddeti: Psikolojik şiddetin yoğunluğu ve mağdur üzerindeki etkisi.
- Zarar Verici Eylemin Süresi: Mobbingin ne kadar süre devam ettiği.
- Tarafların Sosyal ve Ekonomik Durumu: İşçinin ve işverenin mali durumu.
- Hak ve Nesafet İlkesi: Belirlenen tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak, ancak caydırıcı ve hakkaniyete uygun bir miktar olması.

Yargıtay Kararları ve Tazminat Uygulamaları

Yargıtay, mobbing davalarında mağdurun lehine önemli kararlar vermiştir.

Örnek Yargıtay Kararı: Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, mobbinge maruz kalan bir işçiye, olayın süresi ve şiddeti dikkate alınarak yüksek miktarda manevi tazminat ödenmesine hükmedilmiştir.
Örnek Yargıtay Kararı: Yargıtay, mobbingin ispatında, tanık beyanları ve sağlık raporlarının yeterli olabileceğini ve bu delillerle manevi tazminat kararı verilebileceğini belirtmiştir.

Sonuç: Hukuki Destek Neden Önemlidir?

İşyerinde psikolojik şiddet tazminatı, hem hukuki hem de psikolojik olarak zorlu bir süreçtir. Tazminat davasında başarı, mobbingin varlığının ispat edilmesine ve tazminat miktarının doğru bir şekilde talep edilmesine bağlıdır. Bu nedenle, psikolojik şiddete maruz kalan çalışanların, hak kaybı yaşamamak ve süreci doğru yönetmek için bir iş hukuku avukatından profesyonel destek alması hayati öneme sahiptir. Avukatınız, delillerin toplanmasından dava dilekçesinin hazırlanmasına ve tazminat talebinin hukuki dayanaklarının belirlenmesine kadar tüm süreçte size rehberlik edecektir.

işyerinde psikolojik şiddet tazminat, mobbing, psikolojik şiddet, tazminat, mobbing tazminatı, haklı fesih, kıdem tazminatı, maddi tazminat, manevi tazminat, iş hukuku, Yargıtay, avukat